Yönlendiriciler
1. YÖNLENDİRİCİ
1.1. WAN’lar
1.1.1. WAN’lara Giriş
Ağlar fiziksel büyüklüklerine göre üçe ayrılır. Bunlar:
LAN (Local Area Network – Yerel Alan Ağı)
MAN (Metropolitan Area Network – Metropol Alan Ağı)
WAN( Wide Area Network – Geniş Alan Ağı)
Birbirine yakın yerlerde konumlandırılmış ve kablolarla fiziksel olarak birbirlerine
bağlanmış yapıdaki ağlar, LAN olarak adlandırılır. Örneğin bir binada bulunan bütün
bilgisayarların birbirlerine bağlanmasıyla oluşan yapı bir LAN (Local Area Network)’dır.
Resim 1.1: LAN örneği
ÖĞRENME FAALİYETİ–1
ARAŞTIRMA
AMAÇ
4
İki ya da daha fazla LAN’ın birbirlerine telefon hatları, kiralık hatlar ya da benzer
yollardan bağlanmasıyla oluşan yapı ise WAN (Wide Area Network) olarak adlandırılır.
Burada bilgisayarların fiziksel olarak birbirine yakın olmalarına gerek olmadığı gibi çok
uzakta olabilirler. WAN; birbirinden kilometrelerce uzakta olan ağların, yazıcı ve dosya
paylaşımı yapmasını sağlamıştır. Çünkü WAN’lar çok uzak ağların tek bir ağ gibi
davranabilmesini sağlamıştır. En meşhur geniş alan ağı, “İnternet”tir.
Resim 1.2: WAN örneği
1.1.2. Yönlendiriciler
Yönlendiriciler, ağ trafiğinin iletilmesi gereken en iyi yolu belirlemek üzere bir veya
daha fazla ölçeği kullanan ve OSI modelinin 3. katmanı olan “Network (Ağ) Katmanında”
kullanılan ağ cihazlarıdır. Yönlendiriciler, Network katmanı bilgilerine göre paketleri bir
ağdan diğerine iletirler. Yönlendiriciler, kendi işletim sistemlerine sahiptirler, dolayısıyla
programlanabilir ve gerekli yapılandırma işlemleri gerçekleştirildiğinde, uzak bir ağa
erişmek için mevcut birden fazla yol arasında kullanılabilecek en iyi yolun seçimini
yapabilirler. Bu işleme, Best Path Determination (En İyi Yolun Belirlenmesi) adı verilir.
Yönlendiriciler LAN-LAN veya LAN-WAN gibi bağlantılarda kullanılır. Üzerinde
LAN ve WAN bağlantıları için ayrı arayüzler ve boş yuvalar bulunabilir. Gereksinime göre
bu yuvalara LAN ya da WAN için arayüzler eklenebilir.
Resim 1.3: Cisco 2500 serisi bir yönlendiricinin ön ve arka görünümü
5
1.1.3. LAN ve WAN’larda Yönlendiriciler
Yönlendiriciler, LAN ve WAN arayüzlerinin başlangıçlarında olmak zorundadırlar.
Gerçekte WAN teknolojileri, diğer WAN teknolojileri ile bağlantılarında sıklıkla
yönlendiricileri kullanırlar. Yönlendiriciler internetin ve geniş ağların omurga araçlarıdır.
OSI referans modelinin üçüncü katmanında çalışırlar. Ağ adreslerinde temel kararları
verirler. İki ana özellikleri vardır. Birincisi en iyi yolu seçmektir. İkincisi ise uygun
arabirime paketlerin anahtarlamasını sağlamaktır. Yönlendiriciler, diğer yönlendiriciler ile ağ
bilgilerinin değişikliğini ve yönlendirme tablolarının yapısını paylaşırlar.
1.1.4. WAN’da Yönlendiricinin Rolü
Yönlendiricinin başlıca fonksiyonu yönlendirme işlemidir. Yönlendirme işlemi OSI
modelinin 3. katmanı olan Ağ katmanında gerçekleşir. Fakat WAN işlemleri, OSI modelinin
1. ve 2. katmanında gerçekleşir.
Yönlendiricinin WAN’daki asıl rolü, WAN’lar arasındaki OSI modelinin 1. ve 2.
katmanları olan, fiziksel ve veri iletim katmanları standartlarını ve bağlantılarını sağlamaktır.
1.2. Yönlendiricilerin Yapısı ve Bağlantıları
1.2.1. Yönlendirici İç Bileşenleri
Bir yönlendiricide temel olarak aşağıdaki bileşenler bulunur:
CPU: Bilgisayardaki işlemciler gibi düşünülebilir. Bu işlemci yönlendirme
parametrelerini ve ağ arayüzlerini kontrol eder.
FLASH: Kalıcı hafıza birimidir. Her yönlendirici belirli bir işletim sistemine
ihtiyaç duyar. İşletim sistemi imajı ise “flash”da tutulur. İstenildiği takdirde ve
donanım elverdiği sürece işletim sistemi imajı daha yeni sürümleri ile
değiştirilebilir.
NVRAM: Kalıcı hafıza birimidir. Burada başlangıç (startup) ve yedek (backup)
yapılandırma dosyaları tutulur. Elektrik kesilse bile bu bilgiler bellekte
kalmaktadır.
ROM: Fiziksel olarak sinyal yollayıp, donanımları test eden ve yönlendiriciyi
başlatmaya yarayan program olan "Bootstrap”ı içerir. ROM’lar silinemez, bu
yüzden güncelleme yapılmak istendiğinde ROM çipinin çıkarılarak yenisi ile
değiştirilmesi gerekir. ROM’un yapısında bulunan bileşenler ise aşağıdadır.
POST: Yönlendiricinin, açma/kapama düğmesine basıldığı anda devreye girer
ve donanım testini gerçekleştirir.
MiniIOS: Konsoldan giriş yapılarak ulaşılabilecek, IOS (ayos)da bir sorun ile
karşılaşıldığında sorunu çözmeye yetecek kadar içeriğe sahip bölümdür. Burada
“TFTP Server”a erişilerek çeşitli yüklemeler yapılabilir.
6
Boostrap: Yönlendiricinin çalışmasını sağlayan bir yazılımdır. Microsoft
işletim sistemlerindeki “boot.ini” dosyasına benzetilebilir.
ROM monitör: Yönlendiricinin BIOS’u gibi düşünülebilir. Düşük seviyede
hata ayıklama işlemlerinde kullanılır. Kısaca “ROMmon” olarak adlandırılır.
RAM: Yönlendiricinin aktif bilgilerinin bulunduğu geçici hafıza birimidir.
Yönlendirici açılırken bootstrap, flash’tan işletim sistemi imajını ve
NVRAM’den başlangıç yapılandırmasını RAM bölgesine yükler. Çalışan
yapılandırma (runningconfig) bu alanda tutulur. Ayrıca RAM’de yönlendirme
tabloları ve gelen fakat iletilmemiş verilerde tutulmaktadır.
Interfaces: Her yönlendiricinin kendisine gelen bilgileri alması, göndermesi ve
yapılandırmasının yapılması için kullanılan bağlantı noktalarına arayüz
(interface) denir (Örneğin ethernet 0, consol gibi). Arayüz her zaman fiziksel bir
olgu değildir. Bir fiziksel arayüz, birden fazla sanal alt arayüz olarak da
kullanılabilir.
1.2.2. Yönlendiricilerin Fiziksel Özellikleri
Yönlendiriciler farklı fiziksel yapılarda bulunabilirler. Resim 1.3 ve Resim 1.4’te,
Cisco 1800 serisi bir yönlendiricinin ön ve arka panelleri gösterilmektedir.
Resim 1.4: Yönlendirici ön paneli
Ön panelde 2 adet led bulunmaktadır.
System PWR ledi, gücün alındığını ve dâhili güç kaynağının çalışır durumda olduğunu
gösterir. LED yeşil renkte yanar.
System Activity ledinin yanıp sönmesi, sistemin etkin olarak paket aktardığını
gösterir.
7
Resim 1.5: Yönlendirici arka paneli
Arka panelde;
1. Güç girişi,
2. Açma/Kapama düğmesi,
3. HWIC/WIC/VIC slot 0 (Genişleme Yuvası 1 – Resimde, 4 arayüzlü Ethernet
kartı takılıdır.),
4. Konsol Arayüzü,
5. AuxiliaryArayüzü,
6. FastEthernetArayüzleri,
7. HWIC/WIC/VIC slot 1 (Genişleme Yuvası 2 – Resimde, WAN için seri arayüz
kartı takılıdır.),
8. CF Kart Yuvası bulunur.
1.2.3. Yönlendirici Arayüz Bağlantıları
Yönlendiricilerde, LAN, WAN ve yönetim arayüzleri olmak üzere, 3 temel arayüz tipi
bulunmaktadır.
LAN arayüzleri, yerel alan ağına olan bağlantıları sağlar. Yerel alan ağında genellikle
“Ethernet Teknolojisi” kullanılır. Bunun yanında “Token Ring” veya “ATM” gibi
teknolojilerde de yerel alan ağında kullanılır. WAN arayüzleri, geniş alan ağına olan
bağlantıları sağlar. Yönetim arayüzleri, yönlendiriciyi yapılandırmak için kullanılırlar.
Konsol arayüzü, yönlendiriciye yerel olarak bağlanarak yapılandırmak için kullanılan
arayüzdür. Aux (Auxiliary) arayüzü ise yönlendiriciyi uzaktan yapılandırmak için modem
aracılığıyla bağlanılan arayüzdür. Konsol arayüzü, ayarlar için Aux arayüzüne göre daha çok
tercih edilir. Çünkü yönlendiricinin başlangıç bilgileri, hata mesajları, ayarları görülebilir.
Konsol arayüzü, ağ servislerinde olan bağlantı kopukluklarında ve başlangıç
gerçekleşmediği durumlarda kullanılabilir.
Resim 1.6: Yönlendirici arayüz bağlantıları
8
1.2.4. Yönlendirici Konsol Bağlantıları
Konsol arayüzü, yönlendiriciye doğrudan kablo ile bağlanarak yapılandırmak için
kullanılır. Bu arayüzün veri iletim hızı, 9600 bps’dir. Konsol arayüzü ile yönlendiriciye
erişmek için,Konsol kablosu denen, bir ucu RJ-45, diğer ucu DB-9 ile sonlandırılmış özel
kablolar kullanılır. Kablonun bilgisayar üzerindeki seri porta bağlanacak ucunda DB-9,
yönlendiricinin konsol arayüzüne bağlanacak ucunda ise RJ-45 sonlandırıcı bulunur. Hyper
Terminal yardımıyla yönlendiricinin komut satırı ara yüzüne erişilebilir.
Resim 1.7: Konsol kablosu
9
UYGULAMA FAALİYETİ
UYGULAMA FAALİYETİ
Aşağıdaki uygulamaları işlem basamaklarına uygun bir şekilde yapınız.
İşlem Basamakları Öneriler
Yönlendiricinin güç bağlantılarını ve
yönetim bağlantılarını yapınız.
Yönetim arayüzü için konsol kablosunu
kullanabilirsiniz.
Bilgisayarınızın seri portunun özellikler
penceresini açınız.
Bilgisayarın seri portunu görüntülemek
için Sistem Özellikleri penceresini
kullanabilirsiniz.
10
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seçeneği işaretleyiniz.
1. Hangisi fiziksel büyüklüğüne göre bir ağ çeşidi değildir?
A) LAN
B) MAN
C) WAN
D) SAN
2. Yönlendiriciler, OSI modelinin hangi katmanında çalışır?
A) Fiziksel
B) Uygulama
C) Ağ
D) Veri Bağlantısı
3. Hangisi, yönlendirici bulunan bileşenlerden değildir?
A) Ekran Kartı
B) CPU
C) ROM
D) NVRAM
4. Yönlendiricide bulunan işletim sisteminin imajı, hangi bileşende depolanır?
A) ROM
B) FLASH
C) RAM
D) NVRAM
5. Konsol kablosunun uçları hangi sonlandırıcılar ile sonlandırılmıştır?
A) RJ45 – RJ45
B) RJ45 – DB9
C) DB9 – DB9
D) RJ45 – RJ9
6. İki yada daha fazla yerel ağın birbirine telefon hatları, kiralık hatlar ya da benzer
yollardan bağlanması ile oluşan yapıya ne ad verilir?
A) WAN
B) SAN
C) NAS
D) VLAN
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap
verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız.
Cevaplarınızın tümü doğru ise bir sonraki öğrenme faaliyetine geçiniz
11
ÖĞRENME FAALİYETİ–2
Yönlendirici yazılımını başlatabileceksiniz.
Yönlendirici işletim sistemleri hakkında araştırma yapınız.
Yönlendiriciyi yapılandırmak için hangi bağlantıların kullanıldığını araştırınız.
Topladığınız bilgileri rapor haline getiriniz. Hazırladığınız raporu sınıfta
öğretmeninize ve arkadaşlarınıza sununuz.
2. ROS (YÖNLENDİRİCİ İŞLETİM SİSTEMİ)
YAZILIM İŞLETİMİ
2.1. ROS Kullanımı
2.1.1. ROS Yazılımının Amacı
Bir yönlendirici, donanımı ve yazılım olmak üzere iki ana parçadan oluşur. Donanım
kısmı kadar, üzerinde koşan yönlendirici işletim sistemi (ROS: Router Operating System) de
önemlidir. Yönlendirici işletim sistemi bir yazılımdır ve işlevi, desteklediği 3. katman
protokolları ve kullandığı yönlendirme algoritması için gerekli fonksiyonları sağlamaktır.
Bunun yanı sıra ağ yöneticisine, yapılandırılmasını sağlamak için bir ara yüz sunar.
Cisco yönlendiriciler, IOS (Internetwork Operating System) kullanırlar. Aşağıda Cisco
IOS yazılımının görevleri bulunmaktadır:
Network protokol ve fonksiyonlarını taşımak
Cihazlar arasındaki yüksek hızda trafiği bağlamak
Erişimi kontrol etmek için güvenlik sağlamak ve izinsiz network kullanımını
engellemek
Ağın büyümesini ve kullanılabilirliğini kolaylaştırmak için ölçeklenebilirlik
sağlamak
Network kaynaklarına bağlanmak için güvenliği sağlamak
ÖĞRENME FAALİYETİ–2
ARAŞTIRMA
AMAÇ
12
2.1.2. Yönlendiricilerde Arayüz Kullanımı
Bir yönlendiriciye, onu yapılandırmak, yapılandırmayı doğrulamak ve istatistikleri
kontrol etmek için bağlanabilirsiniz. Bunu yapmanın farklı yolları vardır, fakat en yaygını ilk
olarak konsol arayüzü ile bağlanmaktır. Konsol arayüzü, yönlendiricinin arkasında bulunan
RJ-45 türü bir bağlantı noktasıdır.
Yönlendiricilere ayrıca bir auxiliary arayüzü yardımıyla da bağlanabilirsiniz. Bu
arayüz aslında, konsol arayüzü ile aynı şeydir. Fakat bir auxiliary arayüzü, aynı zamanda
modem komutlarını yapılandırmanıza da izin verir. Böylece modem, yönlendiriciye
bağlanabilir. Bu oldukça güzel bir özelliktir, şayet yönlendiriciyi ağ dışından
yapılandırmanız gerekiyorsa, uzak yönlendiriciye dial-up(çevirmeli bağlantı) yapmanıza ve
auxiliary arayüze bağlanmanıza izin verir.
Bir yönlendiriciye bağlanmanın üçüncü yolu, ağ üzerinden Telnet programıdır. Telnet,
“aptal terminal” olarak davranan bir terminal emülasyon programıdır. Telnet’i, Ethernet ya
da seri arayüz gibi yönlendirici üzerindeki aktif bir arayüze bağlanmak için kullanabilirsiniz.
2.1.3. Yönlendirici Kullanıcı Arayüz Modları
Yönlendiricinin yapılandırma ayarlarını görmek ve değiştirmek için farklı kullanıcı
seviyeleri bulunmaktadır.
User EXEC Mod: Yönlendirici açılıp arayüze erişildiği anda karşınıza çıkan moddur.
Burada yönetimselişlemler yapılamaz, sadece yönlendirici üzerindeki basit yapılandırmalar
görüntülenebilir. Bir sonraki modlara geçiş için kullanılır. Bu moddayken imlecin yanıp
söndüğü satırdaki işaret (promt)” > ” şeklinde görünür.
Privileged EXEC Mod: User EXEC modda iken “enable” yazıp “Enter”a
basıldığında bu moda geçilir. Bu moda enable mod da denir ve önerilen davranış bu moda
geçerken şifre konulmasıdır. Zira bir kullanıcı bu moda geçtikten sonra yönlendiriciye
tamamen hâkim olur. Priviledge moda işaret “#” şeklindedir.
Global Configuration Mod: Config Mod diye de anılan bu moda geçmek için enable
modda iken “configure terminal” yazılır ve “Enter”a basılır. Bu modda yapılan
değişiklikler bütün yönlendiriciyi etkiler. Örneğin bu modda iken bir yönlendiriciye isim
verilebilir. Bu modayken işaretçi “(config)#”şeklinde gözükür. Bu mod ileride detaylı
anlatılacak olan alt modlara ayrılır.
13
Resim 2.1: Cisco IOS kullanıcı modları
2.1.4. ROS (Yönlendirici İşletim Sistemi) Yazılım Özellikleri
Cisco, ağ ürün platformlarının geniş bir bölümünü kapsayan cihazları için yönlendirici
işletim sistemi imajları sağlamaktadır. Her bir imaj, çeşitli ağ cihaz platformuna, mevcut
hafıza kaynaklarına ve müşteri gereksinimlerine hizmet eden çeşitli özellikler sunar. Farklı
cihaz modelleri ve özellik grupları için çeşitli Cisco IOS imajları olmasına rağmen temel
yapılandırma komut yapısı aynıdır.
Yeni bir IOS imajı seçilirken, yönlendiricinin FLASH ve RAM belleğine dikkat
edilmesi gerekir. Genellikle, yeni IOS’un sağladığı özellikler ve yenilikler daha fazla bellek
ihtiyacına yol açar.
Cisco, IOS imaj dosyasının adını aşağıdaki diyagrama göre oluştur.
Resim 2.2: Cisco IOS imaj dosyası isimlendirme diyagramı
14
Yönlendiricideki mevcut imajı ve FLASH’ı kontrol etmek için “showversion”
komutunu kullanabilirsiniz. Bu komutu yazdığınızda aşağıdaki gibi bir çıktı ile
karşılaşırsınız.
Resim 2.3: “showversion” komutu ekran görüntüsü
Burada, 1 ile işaretli alanda IOS imaj dosyasının adını ve 2 ile işaretli alanda RAM’in
toplam alanı ile kullanılan alanını görebilirsiniz.
FLASH içindeki dosyaları ve boyutlarını görmek için ise “showflash” komutunu
kullanabilirsiniz. Bu komutu yazdığınızda FLASH’ın kullanılan, boş ve toplam alanı ile
içindeki IOS imajını ile birlikte diğer dosyaları ve dosya boyutlarını görebilirsiniz.
Resim 2.4: “Show flash” komutu ekran görüntüsü
15
2.1.5. ROS (Yönlendirici İşletim Sistemi) Yazılımını Çalıştırma
Bootstrap, yönlendiricinin flash’ında bulunan IOS’u, RAM üzerine yüklemekten
sorumludur. Bu yükleme işlemini yaparken NVRAM üzerinde bulunan configurationregister
bilgisini okur. ConfigurationRegister bilgisine göre yapılandırma bilgisi de RAM üzerine
yüklenir ve cihaz kullanıma hazır hale gelir.
ROM Monitor (ROMmon), ROM içerisinde bulunan basit bir komut satırı aracıdır.
Belli basit işlemlerden sorumludur. Eğer bootstrap,flash üzerinden RAM’e yükleyecek bir
IOS dosyası bulamazsa veya açılışta “Ctrl+Break” ile kullanıcı müdahalesi varsa kendi
üzerinde bulunan ve mini bir IOS niteliğinde olan ROMmonitormod’da cihazı açar. Bu
modda yapılabilecek aktiviteler çok sınırlı ve temel işlemlerdir.
Eğer yönlendiricide geçerli bir IOS imajı yoksa TFTP sunucusunda depolanmış bir
IOS imajını, “tftpdnld” komutu ile RAM’e kopyalayabilirsiniz. Burada dikkat edilmesi
gereken bir diğer husus da RAM’de yeterli alanın olmasıdır. Eğer RAM’de imajı
kopyalayabilecek kadar bir alan yoksa kopyalama işlemi başarısız olacaktır.
2.2. Yönlendiricilerin Başlatılması
2.2.1. Yönlendiricilerin İlk Defa Açılımı
Yönlendirici açıldığında bir dizi işlemleri yerine getirir. Buna “bootsequence” denir.
Boot işlemi sırasında öncelikle donanım test edilir ve IOS yüklenir. Bootsequence şu
adımları içerir:
1. Yönlendirici, POST işlemini yerine getirir. POST işlemi sırasında donanım testi
ve bütün bileşenlerin kontrolü gerçekleştirilir. POST prosedürleri ROM’da
saklıdır ve ROM’da çalıştırılırlar.
2. IOS yazılımını yükleyecek olan Bootstrap (ön yükleyici) programı yüklenir.
3. Bootstrap programı, IOS yazılımını arar ve yükler.
4. IOS yazılımı geçerli bir yapılandırma dosyası için NVRAM’e bakar. Bu dosya
startup-config dosyasıdır.
5. NVRAM içindeki startup-config dosyası varsa yönlendirici onu RAM’e yükler
ve çalıştırır. Bu aşamada yönlendirici çalışabilir durumdadır. NVRAM’de
startup-config dosyası yoksa yönlendirici setup moduna geçer.
16
Resim 2.5: Yönlendiricinin başlatılma aşamaları
Boot İşleminin Ayrıntıları
Yönlendirici ilk açıldığında POST işlemiyle donanımın temel bileşenleri kontrol
edilir. Ardından ROM'daki Mini-IOS başlatılır. Mini-IOS, yönlendiricinin flash belleğindeki
asıl IOS'u RAM'e yükler. Buradaki “#” işareti, sıkıştırılmış IOS’un RAM’e açılıp
yüklendiğini belirtir.
Resim 2.6: IOS imajının yüklenmesi
Bu süreç yapılan müdahalelerle değiştirilebilir. Bu değişikliklerden birisi ROM
Monitör (ROMmon)’ü kullanmaktır. Yönlendirici açılışta Ctrl + Break tuş kombinasyonu
ile kesilir ve ROMmonmod’una geçmesi sağlanır. ROMmon, özel bir IOS'tur.
Yönlendiricinin boot sırasının değiştirilmesini ve şifre kurtarma (passwordrecovery) olarak
bilinen işlemin yapılmasını sağlar.
Resim 2.7: ROMmonmod’a geçilmesi
17
Yönlendirici, IOS’un yüklenmesinin ardından yapılandırma bilgisini okumak için
NVRAM'e bakar. NVRAM'de geçerli bir yapılandırma dosyası yoksa IOS, Initial
Configuration (İlk Yapılandırma) moduna düşer ve “Yapılandırmaya diyalog şeklinde
devam etmek istiyor musunuz?” diye sorar. “no” derseniz yapılandırmayı elle yapmanız
beklenir.
Resim 2.8: Yapılandırma sihirbazı
Soruya, “yes” cevabı verdiğinizde soru-cevap şeklinde gidilerek temel
yapılandırmayı tamamlamanız sağlanır.
Resim 2.9: Yapılandırma sihirbazı
18
Bu moda sadece ilk açılış sırasında değil sonradan da erişebilirsiniz. Bunun için
“Privileged Mod” da iken “setup” komutunu kullanmalısınız.
Resim 2.10: Yapılandırma sihirbazına geçiş
Yapılan yapılandırma, running-config dosyası olarak kayıt edilir ve RAM’de tutulur.
RAM'deki running-config dosyası NVRAM'e kaydedilmezse yönlendiricinin kapatılması
durumunda, çalışan yapılandırma bilgileri kaybolur.
2.2.2. Yönlendirici Açılış Modları
Yönlendiricinin boot sırası (POST, IOS'u yükle, NVRAM'e bak), yönlendirici
üzerinde saklı olan "ConfigurationRegister" ayarı ile sağlanır. Varsayılan olarak
ConfigurationRegister, IOS’unflash bellekten ve startup-config dosyasının NVRAM’den
bulunupyüklenmesi için ayarlanmıştır. Bu değer “0x2102”dir. ConfigurationRegister
değerini görmek için “showversion” komutunu kullanabilirsiniz.
Resim 2.11: Configurationregister değeri
ConfigurationRegister değerleri değiştirilerek yönlendiricinin boot sırası
değiştirilebilir. Bu değeri değiştirmek için config modda iken “config-register” komutu
kullanılır. Yönlendiriciye, Boot sırasında yapılandırma dosyası için NVRAM’e bakmamasını
söylemek için 0x2142 değerini kullanmanız gerekir.
Resim 2.12: Configurationregister değerinin değiştirilmesi
Değiştirilen ConfigurationRegister değerlerinin ardından yönlendirici, NVRAM'den
yapılandırma yüklemez. Yönlendirici kapatılır ve yeniden açılır. Ardından yeni yapılandırma
gerçekleştirilir.
19
Configuration register değerini değiştirmek istemenin ana sebepleri şunlar olabilir:
Sistemi ROM monitor moduna geçirmeye zorlamak için
Boot kaynağını ve varsayılan boot dosya adını seçmek için
Break fonksiyonunu etkin kılmak veya kapatmak için
Broadcast adreslerini kontrol etmek için
Konsol terminal aktarım hızını ayarlamak için
ROM’dan işletim sistemi yazılımı yüklemek için
Bir Trivial File Transfer Protocol (TFTP) sunucusundan boot etmeyi mümkün
kılmak için
Configuration register değerini değiştirmenin bir diğer ve önemli bir sebebi de
unutulan şifreler yüzünden yönlendiricinin yapılandırılamamasıdır.
Şifre kurtarmanın başlıca adımları şunlardır:
Yönlendiriciyi boot edin ve Ctrl+Break tuşuna basarak boot sıralamasını
atlayın. Bu, yönlendiriciyi ROMmonmod’una düşürecektir.
Resim 2.13: ROMmonmod’a geçiş
Configurationregister değerini, 0x2142 olarak değiştiririniz.
Resim 2.14: Configurationregister değerinin değiştirilmesi
Yönlendiriciyi reload ediniz.
Privileged EXEC moda geçiniz.
NVRAM’de saklanan eski yapılandırmayı (startup-config) başlangıç
yapılandırmasına (running-config) kopyalayınız.
20
Resim 2.15: Startup-config dosyasının running-config’e kopyalanması
Şifreyi değiştirin. Configurationregister’ı, varsayılan değere getiriniz.
Resim 2.16: Configurationregister değerinin eski haline getirilmesi
Yönlendirici yapılandırmasını kaydediniz.
Resim 2.17: Yapılandırmanın kaydedilmesi
Yönlendiriciyi yeniden başlatınız.
Artık yeni atanan şifre ve aynı yapılandırma ile yönlendirici kullanılabilir.
2.2.3. Yönlendirici Led Göstergeleri
Yönlendiriciler, yapılan işlemleri fiziksel olarak göstermek için ışıklı göstergeler
(Led) kullanır. Led’ler, yönlendiricinin arka panelinde arayüzlerin yanında bulunur. Arayüz
aktif ve doğru bağlantı yapıldığında, ilgili arayüz yanındaki Led yanmazsa problem var
demektir. Led’in yanıp sönmesi arayüzde aktivite olduğunu gösterir.
2.2.4. Konsol Oturumu Kurma
Tüm Cisco yönlendiricilerde konsol arayüzü bulunmaktadır. Yönlendiriciye konsol
arayüzünden bağlanmak için bilgisayarın seri portundan yönlendiricinin konsol arayüzüne
bağlantı kurmanız gerekir. Şekilde konsol kablosu gözükmektedir.
21
Resim 2.18: Konsol kablosu
Konsol arayüzünde RJ45 konnektör, PC tarafından DB-9 konnektör kullanılır.
Bağlantı işleminin ardından bilgisayar üzerindeki işletim sisteminden Hyper Terminal
programı çalıştırılır. MS Windows, Windows 7 sürümünden itibaren işletim sistemi ile
varsayılan olarak gelen Hyper Terminal programını çıkardı. Ayrıca internet üzerinde ücretsiz
olarak kullanabileceğiniz Hyper Terminal uygulamaları bulunmaktadır. Örnekte ücretsiz
olarak dağıtılan Hypertrm programı anlatılacaktır. Yapılan ayarlar tüm hyperterminal
programları için ortaktır.
Hyper terminal programında yeni bir bağlantı oluşturunuz ve bağlantı için ad ve simge
veriniz.
Resim 2.19: Hypertem programı yeni bağlantı kurulması
Tamam, düğmesine tıkladığınızda açılan pencerede bulunan “Bağlanırken kullan”
açılır listesinden konsol kablosunu taktığınız seri portu seçin ve Tamam düğmesine tıklayın.
22
Resim 2.20: Seri portun seçilmesi
Seri portun özelliklerini aşağıdaki şekilde gösterildiği gibi yapılandırın ve Tamam
düğmesine tıklayın. Burada dikkat edilmesi gereken yer, COM portunun hızını 9600
olmasıdır. Tamam, düğmesine tıklandığında yönlendiriciye konsol arayüzünden erişim
tamamlanmış olur.
Resim 2.21: Seri port özelliklerinin ayarlanması
23
2.2.5. Yönlendiricide Oturum Açma
Yönlendiricide açılan kullanıcı modu, user EXEC mode olarak adlandırılır. Bu
modda sadece basit görüntüleme işlemleri yapılır. Bu modda olduğunuzu,promp’un yanında
bulunan “ > ” işaretinden anlayabilirsiniz.
Resim 2.22: User EXEC mod
Yönlendiricinin yapılandırmasını değiştirmek için priviledgemod (enable mod)’a
geçmeniz gerekir. Enable yazıp enter tuşuna bastığınızda, enable mod için bir şifre
belirlenmemişse doğrudan enable moda geçebilirsiniz. Eğer şifre belirlenmişse geçerli şifreyi
girmeniz beklenir. Şifreyi girerken ekranda hiçbir karakter görüntülenmez. Doğru şifre
girildiğinde enable moda geçiş sağlanır. Enable modda olduğunuzu promp’un yanında
bulunana # işaretinden anlayabilirsiniz. Bir önceki moda dönmek için “exit” komutunu
kullanabilirsiniz.
Resim 2.23: Priviledge EXEC mod
2.2.6. Kısayol Tuşları
İlk bakışta önemsiz gibi görünen klavye kısa yolları, sadece “Cisco” komut satırında
değil genel olarak bilgisayar başında vakit geçirenler için büyük kolaylıklar sağlamaktadır.
Özellikle hızlı yapmanız gereken işlemlerde klavye kısa yolları çok işe yaramaktadır.
Aşağıdaki listede bazı klavye kısa yolları bulunmaktadır. Bu klavye kısa yollarının bazıları
Cisco Packet Tracer programında çalışmamaktadır.
Klavye Kısayolu Görevi
TAB veya Ctrl+I Kısmen yazılmış komutu tamamlar.
Ctrl+T Kursörün bulunduğu karakteri kursörden önceki
karakterle değiştirir.
Ctrl+L veya Ctrl+R Satırı tekrar yazdırır.
Ctrl+M veya Ctrl+J veya
Enter
Komutu uygular.
24
Ctrl+Z veya Ctrl+C Privilegemode'a geri döner.
Ctrl+H Kursörden önceki karakteri siler.
Ctrl+D Kursörün bulunduğu karakteri siler.
Ctrl+W Kursörden önceki kelimeyi siler.
Ctrl+U Kursörden satır başına kadar siler.
Ctrl+K Kursörden satır sonuna kadar siler.
Ctrl+Y Önceki kısa yolun sildiğini geri alır.
Ctrl+B veya sol ok Kursörü bir karakter geri taşır.
Ctrl+F veya sağ ok Kursörü bir karakter ileri taşır.
Ctrl+A Kursörü satır başına taşır.
Ctrl+E Kursörü satır sonuna taşır.
Ctrl+P veya yukarı ok Girilen son komutu gösterir.
Ctrl+N veya aşağı ok Gösterilenden bir sonra girilen komutu gösterir
show komutu çıktılarında:
Enter Çıktıdaki sonraki satırı gösterir
Space Çıktıdaki sonraki sayfayı gösterir
Tablo 2.1: Cisco IOS klavyekısa yolları
2.2.7. Önceki Komutları Geri Çağırma
IOS ile çalışırken, daha önceden yazdığınız komutları tekrar yazmanız veya girdiğiniz
komutları görüntülemeniz gerekebilir.
Son girilen komutları görüntülemek için “showhistory” komutu kullanılır. Bu komut
varsayılan olarak, girilen son 10 komutu gösterir.
Resim 2.24: “showhistory” komutu ekran görüntüsü
25
Daha önceden yazdığınız komutları tekrar yazmamak için yukarı ok tuşu veya Ctrl+P
ile komut geçmişi içinde yukarı doğru dolaşabilirsiniz. Aynı şekilde komut geçmişi içinde
aşağıya doğru gitmek içinde aşağı ok tuşu ve Ctrl+N kısa yolunu kullanabilirsiniz.
Komut geçmişinin boyutu varsayılan olarak 10 komuttur. Fakat bunu “terminal history
size” komutu ile değiştirebilirsiniz. En fazla verebileceğiniz değer 256’dır.
Resim 2.25: “terminal history” komutunun kullanımı
2.2.8. Komut Satırı Hatalarında Sorun Giderme
Komut yazımı sırasında karşılaşabileceğiz hata mesajları ve açıklamaları aşağıdaki
tabloda verilmiştir.
Hata Mesajı Açıklama
%Incompletecommand Yazdığımız komutun tamamlanmadığını, eksik parametre
girildiğini belirtir.
%Invalidinput Bu hata mesajıyla birlikte “^” karakteri kullanılır ve bu
karakter yanlış girilen komutun neresinde yanlış
yapıldığını gösterir.
%Ambiguouscommand Girilen komut için gerekli karakterlerin tamamının
girilmediğini belirtir. Kullanmak istediğiniz komutu “?”
karakterini kullanarak tekrar inceleyin.
Tablo 2.2: Komut satırı hata mesajları ve açıklamaları
2.2.9. Sürüm Gösterme Komutu (Show Version)
“showversion” komutu, Cisco IOS programının versiyonu hakkında bilgileri
görüntüler. Show version komutunu yazdıktan sonra aşağıdaki çıktı görüntülenir.
Resim 2.26: “showversion” komutu ekran görüntüsü
Çıktının yukarıdaki bölümü, yönlendiricide çalışan IOS’u açıklar. Aşağıdaki bölüm,
kullanılan read-onlymemory (ROM)’u tanımlar. ROM, yönlendiriciyi boot etmek ve POST’u
tutması için kullanılmaktadır:
Resim 2.27: ROM bilgileri
Sonraki bölüm, yönlendiricinin ne kadar zamandır çalıştığını, nasıl başlatıldığını
(şayet bir systemrestartedbybus hatası görürseniz, bu oldukça kötü bir şeydir), Cisco IOS’un
hangi lokasyondan yüklendiğini ve IOS‘un ismini gösterir.
26
Resim 2.28: IOS’un açık kapma süresi, yüklenme lokasyon
Sonraki bölüm, işlemciyi, DRAM ve flash bellek boyutunu ve yönlendiricide bulunan
arayüzleri görüntüler. Son olarak, configurationregister değeri listelenmiştir.
Resim 2.29: Yönlendirici hafıza, arayüz ve config-reg bilgileri
27
UYGULAMA FAALİYETİ
Aşağıdaki uygulamaları işlem basamaklarına uygun bir şekilde yapınız.
İşlem Basamakları Öneriler
Hyper Terminal programını
yapılandırın ve yönlendiriciye bağlanın.
Hyper terminal programı olan ücretsiz olan
hypertrm programını kullanabilirsiniz.
IOS programının sürümünü öğreniniz. Show version komutunu kullanabilirsiniz.
Yönlendiricinin boot sırasında
başlangıç dosyasını aramak için
NVRAM’e bakmasını iptal ediniz.
ROMmon moda geçip,
configurationregister değerini
değiştirebilirsiniz.
UYGULAMA FAALİYETİ
28
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seçeneği işaretleyiniz.
1. Hangisi Cisco IOS işletim sisteminin görevlerinden değildir?
A) Ağ protokol ve fonksiyonlarını taşımak
B) Cihazlar arasındaki yüksek hızda trafiği bağlamak
C) Ağ kaynaklarına bağlanmak için güvenliği sağlamak
D) Ağın ölçeklenebilmesini kısıtlamak
2. Hangisi yönlendiriciyi yapılandırmak için kullanılan bağlantı türlerinden biri değildir?
A) Telnet
B) Auxiliary
C) Konsol
D) Manage
3. Yönlendiriciyi yapılandırmak için IOS’a giriş yapan kullanıcı, hangi kullanıcı
modundadır?
A) User EXEC Mod
B) Privileged EXEC Mod
C) Global Config Mod
D) Simple User Mod
4. Privileged EXEC moda geçildiğinde prompt’ta hangi işaret gösterilir?
A) >
B) #
C) <
D) p
5. Yönlendiricideki mevcut IOS imajını ve Flash’ı görüntülemek için hangi komut
kullanılır?
A) showversion
B) showios
C) showos
D) printversion
6. Yönlendiricideki Flash’ın içinde bulunan dosyaları ve bu dosyaların boyutlarını
görmek için hangi komut kullanılır?
A) showversion
B) printfflash
C) showos
D) showflash
29
7. Yönlendirici Flash’ında bulunan IOS imajını, RAM’e yüklemekten sorumlu olan
programın adı nedir?
A) ROM
B) boot.ini
C) Bootstrap
D) NVRAM
8. ROMmonmod’a geçmek için kullanılan tuş kombinasyonu hangisidir?
A) Ctrl + Delete
B) Ctrl + Break
C) Ctrl + Home
D) Ctrl + F10
9. Hangisi Cisco IOS imajının, RAM’e yüklenebileceği konumlardan biri değildir?
A) FLASH
B) TFTP Server
C) Konsol
D) ROM
10. Hangisi Cisco IOS başlangıç yapılandırma dosyasının, yüklenebileceği konumlardan
biri değildir?
A) NVRAM
B) TFTP Server
C) Konsol
D)RAM
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap
verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız.
Cevaplarınızın tümü doğru ise bir sonraki öğrenme faaliyetine geçiniz.
30
ÖĞRENME FAALİYETİ–3
Yönlendiriciyi ayarlayabileceksiniz.
Yönlendirici komut modlarını araştırınız.
Yönlendiricideki bağlantı noktalarına şifre verme işlemleri hakkında araştırma
yapınız.
Yönlendirici arayüzlerinin nasıl yapılandırıldığı hakkında araştırınız.
Topladığınız bilgileri rapor haline getiriniz. Hazırladığınız raporu sınıfta
öğretmeninize ve arkadaşlarınıza sununuz.
3. YÖNLENDİRİCİ KOMUTLARI
3.1. CLI Komut Modları
Kullanıcıların, yönlendiricideki IOS’u kullanmalarını sağlayan komut satırı arabirimi
CLI (Command-LineInterface) olarak adlandırılmaktadır. CLI komut modları farklı
seviyelerden oluşur, her seviyede yürütülebilecek komutlar ve yapılabilecek işlemler
farklıdır. Bu yüzden kullanıcının, yapılandırma gerçekleştirilirken hangi seviyede olduğunu
bilmesi gerekir. Resim3.1 de Cisco IOS için modlar aşama aşama listelenmektedir.
Resim 3.1: CLI komut modları
ARAŞTIRMA
AMAÇ
ÖĞRENME FAALİYETİ–3
31
Global Configuration alt modları aşağıda listelenmiştir.
ConfigurationMode Prompt
Interface Router(config-if)#
Subinterface Router(config-subif)#
Controller Router(config-controller)#
Map-list Router(config-map-list)#
Map-class Router(config-map-class)#
Line Router(config-line)#
Router Router(config-router)#
Route-map Router(config-route-map)#
Tablo 3.1: Global Configuration alt modları
IOS’a CLI ile bağlanıldığında ilk olarak user EXEC moda girilir. Burada yönlendirici
ile ilgili yapılandırma işlemleri gerçekleştirilemez. Sadece basit sistem bilgilerinin izlenmesi,
terminal ayarları gibi işlemler yapılır. Bu modda kullanılabilen komutları ve komutların kısa
açıklamalarını görmek için “ ? ”(soru işareti) karakterini yazıp Enter’a basmanız yeterlidir.
Resim 3.2: user EXEC moda “?” karakterini kullanma
Priviledge EXEC moda geçmek için “enable” komutunu kullanmanız gerekir. Bu
modda geçtikten sonra yönlendirici yapılandırma işlemleri yapıldığı için bu moda geçişte
şifre sorgulaması yapılması güvenlik açısından gereklidir. Priviledge EXEC moda şifre
koyma işlemi ilerleyen konularda anlatılacaktır. Bu modda kullanılan komutları ve kısa
açıklamalarını görmek için “?” karakterini kullanabilirsiniz.
32
Resim 3.3: Priviledge EXEC modda “?” karakterini kullanma
Priviledge EXEC modundan Global Configuration Moda (Config Mod) geçmek için
“configure terminal” komutu kullanılır. Bu modda kullanılan komutlar, genel olarak tüm
sistemi etkileyen parametreleri değiştirirler. Burada yapılan değişiklikler, komut yazdıktan
sonra Enter tuşuna basar basmaz gerçekleşir, bu yüzden Config modda değişiklik yaparken
dikkatli olunması gerekir.
Resim 3.4: Config mod’a geçme işlemi
Config modbir çok alt modlar içerir. Örneğin arayüzleri yapılandırmak için “configinterface”,
yönlendirme protokollerini ayarlamak için “config-router” gibi
Üst seviyedeki bir config moddan bir alt seviye geçmek için “Ctrl+Z”,
“Ctrl+C”kısayollarını veya “exit”, “end”komutlarını kullanabilirsiniz.
Priviledge EXEC moddan, user EXEC moda dönmek için “exit” veya “disable”
komutlarını kullanabilirsiniz.
33
Resim 3.5: Modlar arası geçiş işlemleri
Hatırlatma
Komutları hızlı bir şekilde yazmak için komutun birkaç harfini yazdıktan sonra
“tab” tuşu ile komut tamamlama işlemi yapabilirsiniz veya komutun birkaç harfini
yazarak kullanabilirsiniz.
Örneğin; “configure terminal” yerine “conf t” gibi.
3.2. Yönlendiricinin Adlandırılması
Yönlendirici adlandırmasındaki amaç, ağ yöneticisine hangi yönlendirici üzerinde
işlem yaptığı hakkında bilgi vermektir. Yönlendiriciyi adlandırma işlemi, config moddayken
“hostname” komutu ile yapılır.
Resim 3.6: Yönlendiricinin adlandırılması
3.3. Yönlendirici Şifreleme
IOS’ta 5 farklı şifre bulunmaktadır. Bu şifreler, yönlendirici üzerinde izinsiz
yapılandırma işlemi yapılmasını engellemek içindir. Şifrelerden 2 tanesi priviledge EXEC
moda erişim için, bir tanesi konsol arayüzü için, bir tanesi AUX arayüzü için, bir tanesi de
Telnet bağlantıları için tanımlanır.
34
Priviledge EXEC mod’a izinsiz erişimi engellemek için config moddayken “enable”
komutu kullanılır. Aşağıda enable komutunun parametreleri ve açıklamaları
gösterilmektedir.
Resim 3.7: “enable” komutu parametreleri
last-resort: Bir TACACS (kimlik doğrulama sunucuları ile iletişim kurmak için
kullanılan protokol) üzerinden kimlik denetimi oluşturduysanız ve artık
kullanılmıyorsa yönlendiriciye girmenizi sağlar. Şayet TACACS sunucusu
çalışıyorsa kullanılmaz.
password: Enable password, eski IOS 10.3 öncesi sistemlerde ayarlanır ve
“enable secret” ayarlıysa kullanılmaz. “Show” komutu ile yapılandırma
dosyasına bakıldığında “enable password” alanında şifre açık bir şekilde
görüntülenir.
secret: Bu, ayarlandığında enable password’u geçersiz kılan, daha yeni,
şifrelenmiş “password”dur. Show komutu ile yapılandırma dosyasına
bakıldığında “enable secret” alanında şifrelenmiş bir şekilde görüntülenir.
use-tacacs: Bu yönlendiriciye, bir TACACS sunucusu üzerinden kimlik
denetimi yapmasını söyler. Şayet çok sayıda yönlendirici ile uğraşıyorsanız, bu
kullanışlıdır. Çünkü tüm bu yönlendiricilerdeki şifre değiştirme işlemiyle
uğraşmak istemezsiniz. Onun yerine, sadece TACACS sunucusuna gidip şifreyi
bir defa da değiştirebilirsiniz.
Enable moda şifre koymak için Resim 3. 8’deki komut dizimi kullanılır.
Resim 3.8: Enable moda şifre koyma işlemi
Şifrelemeyi yaptıktan sonra enable modda, “Show runnig-config” komutunu
kullanarak çalışan yapılandırma dosyasına erişebilirsiniz. Bu yapılandırma dosyasına
baktığınızda secret’in şifrelenerek, password’un ise açık bir şekilde yazıldığını görebilirsiniz.
Resim 3.9: Şifrelerin görüntülenmesi
35
Password’u şifrelemek için config modda, “service password-encryption” komutunu
kullanabilirsiniz. Ama unutulmaması gereken bu şifrelemenin secret kadar güçlü
olmadığıdır.
Resim 3.10: Şifrelerin görüntülenmesi
Yönlendiricinin konsol arayüzüne şifre koymak için Resim 3.11’deki söz dizimi
kullanılır. Sadece 1 tane konsol arayüzü olduğundan “lineconsol 0” yazılır. Şifre verildikten
sonraki “login” komutu, arayüzü bağlantıya açmak içindir.
Resim 3.11: Konsol arayüzüne şifre koyma
Yönlendiricinin AUX arayüzüne şifre koymak için Resim 3.12’deki söz dizimi
kullanılır. Sadece 1 tane AUX arayüzü olduğundan “lineaux 0”yazılır.
Resim 3.12: AUX arayüzüne şifre koyma
Yönlendiricinin Telnet erişimine şifre koymak için Resim 3. 13’deki söz dizimi
kullanılır. Cisco IOS Enterprise edition çalıştırmayan yönlendiriciler, beş tane farklı Telnet
bağlantısı sağlar (0-4). Bu bağlantıların her birisine farklı şifreler atanabilir. Fakat
yönlendiriciye yapılan her telnet isteğine yönlendirici, o zaman kullanımda olmayan bir
bağlantıyı atadığı için bağlantıyı kuran kişinin tüm bu telnet bağlantısına atanmış şifreleri
bilmesi gerekir. Bu yüzden telnet bağlantılarına ayrı ayrı şifre atamak iyi bir yaklaşım
değildir.
Resim 3.13: Telnet bağlatısına şifre koyma
Bunun haricinde yönlendiriciye yapılan bağlantıların, kullanıcı herhangi bir işlem
yapmadan ne kadar süre aktif kalacağını da “exec-timeout” komutuyla belirleyebilirsiniz.
36
3.4. Show Komutlarını İnceleme
Show komutu, yönlendirici ile ilgili bir çok şeyi görüntülemede yardımcı olur. Show
komutları User EXEC ve Priviledge EXEC modda kullanılır. User EXEC modu kısıtlı
yetkilere sahip olduğu için “Show” komutunun bu modda daha az parametresi vardır.“Show
?” komutunu iki ayrı modda da kullanarak parametre sayısı arasındaki farkı görebilirsiniz.
Aşağıda sık kullanılan Show komutları listelenmişti:
Show version: Bu komut, yönlendiricide çalışan IOS sürümünü,
yönlendiricinin ne kadar süredir çalışır olduğunu, RAM, arayüz türleri gibi
özelliklerini görüntüler.
Show running-config: O anda çalışan yapılandırma dosyasını görüntüler.
Show startup-config: Yönlendiricinin başlangıçtaki yapılandırma dosyasını
görüntüler.
Show clock: Yönlendiricinin saat ve tarih ayarlarını görüntüler.
Show flash: Yönlendiricinin flash belleğindeki IOS ve diğer dosyalarla birlikte
flashta kullanılan, boş ve toplam alanları görüntüler.
Show history: Komut satırından girilen son 10 komutu listeler.
Show interfaces: Yönlendiricideki tüm arayüzlerin, donanım ve IP adreslerini,
paket miktarını, kaydedilen hataları ve yapılandırmasını görüntüler.
Show interface arayüz-no: Belirtilen ara yüzün o anki yapılandırması,
donanım ve IP adreslerini, gidip gelen paket miktarını, kaydedilen hatalarını
görüntüler.
Show processes: Yönlendirici CPU kullanım bilgilerini ve üzerinde çalışan
işlemleri görüntüler.
Show protocol: Yönlendirici üzerinde yapılandırılmış yönlendirme
protokollerini görüntüler.
Show cdpneighbor: Eğer CDP (Cisco Discovery Protocol) etkin ise bir WAN
veya LAN bağlantısı ile bağlı, CDP ile keşfedilmiş yönlendiricileri listeler.
Show Access-list: Yönlendirici üzerinde yapılandırılmış erişim denetim
listelerini ve bunların kaç kez eşlendiğini görüntüler.
Show ip int: Yönlendiricideki tüm IP yapılandırması yapılmış arayüzleri diğer
IP seçenekleri, erişim listeleri de dâhil olmak üzere listeler.
Show ip traffic: Yönlendirici üzerinden geçen tüm IP trafiklerini görüntüler.
Show ip route: Yönlendiricinin, IP yönlendirme tablosunu görüntüler.
Show hardware: Yönlendirici üzerinde bulunan tüm donanımı listeler.
Show memory: Ram miktarını, kullanılan ve boş olan alanları görüntüler.
Show komutunu Global Config modda kullanmak için “do show parametre”
şeklinde yazmanız gerekir. Örneğin Global Config modda, running-config dosyası
görüntülemek istenirse Resim 3.14’deki komut kullanılır.
Resim 3.14: Config moddashow komutunu kullanma
37
3.5. Seri Arayüz Yapılandırma
Seri arayüzler WAN için kullanılır. Örnekte iki yönlendiriciler birbirlerine seri
arayüzleri aracılığıyla bağlanmıştır. Seri arayüzden haberleşen yönlendiricilerden bir tarafın
DCE (Data Communications Equipment), diğer tarafında DTE (Data Terminal Equipment)
olması gerekir. DCE olan taraf veri iletimindeki hızı belirleyen taraftır ve bunun
yapılandırılması gerekir. İletim hızı, “clock rate” komutu ile yapılandırılır. Clock rate,
saniyede iletilen bit miktarıdır.
Şekil 3.1: Örnek ağ yapısı
Örnekte RouterA ve RouterB birbirlerine s0/0/0 arayüzlerinden bağlanmış ve RouterA
DCE olan taraftır. Yönlendirici seri arayüz ve fastethernet yapılandırma ayarları Tablo
3.2’de verilmiştir.
RouterA s0/0/0 RouterB s0/0/0 RouterB f0/0
IP adresi 192.168.1.2 192.168.1.3 192.168.2.1
Subnet Mask 255.255.255.0 255.255.255.0 255.255.255.0
Clock Rate 56000 - -
Tablo 3.2: Yönlendirici seri ara yüz ve fast ethernet yapılandırma ayarları
RouterA’nın seri arayüz yapılandırması aşağıda verilmiştir. “İp address” komutu ile
IP adresi ve SubnetMask’ı verilir. “Clock rate” komutu ile iletişim hızı belirlenir. “No
shutdown” komutu ile de arayüz açılır.
Resim 3.15: RouterA seri ara yüzünün yapılandırılması
RouterB’nin seri arayüz yapılandırması da tabloda verilen ayarlara göre aşağıdaki gibi
yapılır.
38
Resim 3.16: RouterB seri ara yüzünün yapılandırılması
3.6. Ethernet Arayüz Yapılandırma
Yönlendiricide birden fazla Ethernet veya Fast Ethernet arabirimi olabilir, “interface
f0/0”komutu ile bahsedilen 0 noluFast Ethernet arabirimine girilmesini sağlanır. CLI
kullanıcısı interface f0/0 komutunu yazdıktan sonra, arabirim yapılandırma moduna
geçecektir. Daha sonra Ethernet arayüzüne ip adresi ve subnet mask ı verilir. Şekil 3.1’deki
yapı için RouterB yönlendiricisinin fastethernet 0/0 arayüzünün yapılandırması aşağıdadır.
Resim 3.17: FastEthernet arayüzünün yapılandırılması
Yönlendiricilerdeki tüm arayüz yapılandırmaları gerçekleştiği için paket iletimi
sağlanmaktadır. Cisco Packet Tracet programında arayüzlerde paket iletimi olduğunu arayüz
yanındaki yeşil ışıktan anlayabilirsiniz.
Şekil 3.2: Yapılandırma işlemi sonucu
3.7. Yapılandırma Değişikliklerini Kaydetme
Yönlendirici üzerinde yapılan yapılandırma, running-config dosyasındadır ve bu
dosya RAM’de tutulur. Yönlendirici kapatıldığında veya bir elektrik kesintisinde tüm
yapılandırma RAM’den silinir. Bu yapılandırmanın NVRAM’deki “startup-config”
dosyasına yazılması gerekir. Bu işlemi birkaç farklı yöntem ile gerçekleştirebilirsiniz.
Priviledge EXEC modda iken “wr” komutu ile o andaki çalışan yapılandırma, startupconfig
dosyasına yazılır.
39
Resim 3.18: “wr” komutunun kullanılması
Bu işlemi “copy” komutu ile de yapabilirsiniz.
Resim 3.19: “copy” komutunun kullanılması
40
Aşağıdaki uygulamaları işlem basamaklarına uygun bir şekilde yapınız.
UYGULAMA FAALİYETİ
İşlem Basamakları Öneriler
Cisco Packet Tracer programını
kullanarak, User EXEC moddakishow
komutlarını inceleyiniz.
“?” karakterini kullanabilirsiniz.
Varsayılan yönlendirici adını “Ankara”
olarak ayarlayın ve enable EXEC mod
girişine secret parolası koyunuz.
hostname ve enable komutlarını
kullanabilirsiniz.
Aşağıdaki ağ yapısını oluşturun ve
yönlendirici ara yüzlerine belirtilen
değerleri atayarak ara yüzler açınız.
IP ve Subnet mask atama yapılandırma
işlemi için ip address komutunu
kullanabilirsiniz.
Şekil 3.3: Örnek ağ yapısı
UYGULAMA FAALİYETİ
41
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seçeneği işaretleyiniz.
1. Kullanıcıların, yönlendiricideki IOS’u kullanmalarını sağlayan komut satırı
arabirimine ne ad verilir?
A) IOSC
B) CLI
C) GUI
D) EXEC
2. Herhangi bir kullanıcı modunda, kullanılabilecek komutları görmek için hangi
karakter kullanılır?
A) ?
B) #
C) >
D) !
3. Cisco IOS’ta, User EXEC moddan, Privileged EXEC moda geçmek için hangi komut
kullanılır?
A) privileged
B) setup
C) enable
D) conf t
4. Cisco IOS’ta, Privileged EXEC moddan, Global Configuration moda geçmek için
hangi komut kullanılır?
A) globalconf
B) enable
C) disable
D) configure terminal
5. Router isimli bir yönlendiricini ismini Ankara olarak değiştirmek için hangi seçenek
kullanılır?
A) Router(config)# hostname Ankara
B) Router# hostname Ankara
C) Router>hostname Ankara
D) Router(config)# name Ankara
6. enable EXEC mod geçişine şifrelenmiş bir parola koymak için hangi komut kullanılır?
A) enable password
B) enable recovery
C) enable secret
D) secret enable login
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
42
7. enable EXEC moda geçmek için koyulmuş password’ü şifrelemek için hangi komut
kullanılır?
A) servicepassword-encryption
B) passwordhide
C) servicepassword-hide
D) passwordloginhide
8. enable EXEC moda geçmek için kullanılan parolalardan hangisinin tahmin edilmesi
daha zordur?
A) password
B) secret
C) login
D) line
9. Yönlendiricinin konsol arayüzünü yapılandırmak için hangi komut kullanılır?
A) intlineconsol 0
B) consol 0
C) lineconsol 0
D) linevty 0
10. Bir arayüzü bağlantıya açmak için hangi komut kullanılır?
A) open
B) up
C) start
D) login
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap
verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız.
Cevaplarınızın tümü doğru ise bir sonraki öğrenme faaliyetine geçiniz.
43
ÖĞRENME FAALİYETİ–4
Yapılandırma tanımlamalarını gerçekleştirebileceksiniz.
İlk defa kullanılan bir yönlendiricide hangi yapılandırma işlemlerinin
yapıldığını araştırınız. Topladığınız bilgileri rapor haline getiriniz.
Hazırladığınız raporu sınıfta öğretmeninize ve arkadaşlarınıza sununuz.
4. YÖNLENDİRİCİ YAPILANDIRMASI
4.1. Yapılandırma Standartlarının Önemi
Yol Seçmek(Routing): Yönlendirici, kendine bağlı olan bilgisayarların
network adreslerini tuttuğu gibi, kendisine bağlı veya kullanılan protokole göre
bağımsız yönlendiricilerin network adreslerini de routing tablolarında
tutmaktadır. Yönlendirici kendisine gelen paketlerin nereye gideceğini
öğrendikten sonra bu adresi routing tablolarıyla karşılaştırarak hangi
arayüzünden yollayacağına karar vermektedir.
Paket Filtreleme: Paket filtreleme, network adresi(IP), servisi ve protokolüne
göre bilgi transferini kontrol etmektir. Yönlendirici bu kontrolleri, ACL’ler
(Access-Control List – Erişim Listesi) yardımı ile sağlar. ACL’ler kendisine
gelen verinin kaynak, hedef ip adreslerine, bilginin gideceği arayüz adresine
veya kullanılmak istenen protokole göre kısıtlamalar yapabilmektedir. Bu
kısıtlamalar yapılırken iki şekilde yapılabilir. Birincisi sadece izin verilen
servisler ve protokoller yazılarak servise açılmakta ve geri kalanı
kapatılmaktadır. İkincisinde ise sadece kapatılan servisler yazılmakta ve
diğerleri açılmaktadır.
Bu iki önemli görevi gerçekleştiren yönlendiricileri rastgele yapılandırmak, ağ da
problemler çıkmasına ve ağın performansını düşürmekten başka bir şeye yaramaz. Bu
nedenledir ki seçtiğimiz cihazlar ne olursa olsun cihazların özelliklerini tanımalı ve
yapılandırmasını en iyi şekilde gerçekleştirilmelidir.
4.2. Arayüz Tanımlamaları ve Yapılandırma
Yönlendiricilerin arayüzlerinin hangi hatta bağlı olduğunu ezbere bilmek pratik bir yol
değildir. Bu yüzden arayüzlere tanımlama yapılır. Show komutu ile arayüzün özellikleri
görüntülendiğinde, ara yüzün hangi işlem için kullanıldığı anlaşılır.
ÖĞRENME FAALİYETİ–4
ARAŞTIRMA
AMAÇ
44
Örneğin, yönlendiricinin fast Ethernet 0/0 ara yüzüne tanımlama yapılmak
istendiğinde aşağıdaki komut kullanılır.
Resim 4.1: Arayüz tanımlaması yapma
Ara yüz tanımlamasını görmek için aşağıdaki komut kullanılır.
Resim 4.2: Arayüz tanımlamasını görüntüleme
4.3. Bağlantı Mesajları
Yönlendiricide, arayüzleri yapılandırıp açtığınızda bir mesaj görüntülenir. Eğer hat
için iki tarafta da doğru yapılandırma yapılmışsa çalışıyor mesajı görüntülenir.
Yönlendiricide “showinterfaces” veya “showinterface serial1” komutlarıyla o arayüzle
ilgili bilgileri görüntüleyebilirsiniz. Görüntülenen bilgiler içerisinde, Resim 4.3’teki
açıklamalardan biri görülecektir.
Bağlantı Mesajı Açıklama
Serial1 is up, lineprotocol is up Çalışıyor
Serial1 is up, lineprotocol is down Bağlantı Problemi
Serial1 is down, lineprotocol is down Arayüz Problemi
Serial1 is administrativelydown, lineprotocol is
down
Çalışmıyor
Resim 4.3: Bağlantı mesajları
Eğer ilk satırdaki durumu görürseniz o arayüz problemsiz bir şekilde çalışıyor
demektir. İkinci satırdaki durumu görürseniz WAN bağlantıda bir problem oluşmuş
demektir. Bu problem, WAN’da kullandığınız teknolojiye has bir protokol yapılandırması ile
ilgili bir problem veya cihazlar arasındaki parametrelerdeki farklılıktan dolayı olabilir.
Üçüncü durum ile karşılaşıyorsanız kullandığınız arayüzde problem var demektir. Eğer son
durum ile karşılaşıyorsanız “shutdown” komutuyla manuel olarak bu arayüz kapatılmış
demektir.
45
4.4. Açılış Mesajı
Açılış mesajı, küçük, hoş bir araç olmasından çok daha fazla şey ifade eder.
Yönlendiricide bir açılış mesajına sahip olmanın iyi bir nedeni, yönlendiriciye modemle ya
da telnet ile bağlanmak isteyenlere küçük bir güvenlik uyarısı göndermektir.
Açılış mesajı eklemek için aşağıdaki komut kullanılır. Burada girilen “#” işareti
girilen metnin başlangıç ve bitiş noktalarını oluşturur. Herhangi bir karakter girebilirsiniz,
ancak, dikkat etmeniz gereken bu karakterin, girdiğiniz metinde bulunmaması gerektiğidir.
Böyle bir durum meydana gelirse login mesajınızda o karakterden sonrası görünmeyecektir.
Resim 4.3: Açılış mesajı verme
Açılış mesajı verdikten sonra girişte Resim 4.4’teki gibi bir ekran görüntülenir.
Resim 4.4: Açılış mesajı
4.5. Günün Mesajı
Günün mesajı da, açılış mesajına benzer. Kullanımı Resim 4.5’teki gibidir.
Resim 4.5: Günün mesajı ekleme
Resim 4.6: Günün mesajı
4.6. Ana Makine (Host) İsmi Çözünürlüğü
Uzak bir cihaza IP adresi yerine isim vererek erişmek de mümkündür. Bu işlem için
iki yöntem vardır. İlk yöntemde her yönlendirici üzerinde host tablosu yapılandırılır. İkinci
yöntemde ise DNS sunucusu üzerinden isim çözümlenir.
46
Host Tablosunun Yapılandırılması
Host tablosunda hostname ile IP adresi eşleştirmeleri tutulur. Bu işlem içim “ip host”
komutu bize yardımcı olacaktır. Genel kullanımı; ip hosthost_nametcp_portip_address
şeklindedir.
Varsayılan port numarası TCP/23′tür (Telnet). Eğer isterseniz telnet portunu
değiştirebilirsiniz. Bir hostname için 8 tane IP adresi tanımlayabilirsiniz.
Şekil 4.1: İsimlendirme işlemi
Şekil 4.1’de yönlendiriciler için host tablosu yapılandırılmak istenmektedir.
RouterA’danRouterB’ye telnet bağlantısı kurulurken RouterB’nin IP’si yerine host ismi
girilerek bağlantı kurulmak istenmektedir. Bunun için RouterA’ya aşağıdaki komut yazılır.
Resim 4.7: İsimlendirme işlemi
47
“showhosts” komutu, host tablosunu görüntülemek için kullanılır.
Resim 4.8: “showhost” komutunun ekran görüntüsü
“showhosts” çıktısında “Flags” sütununun altında “perm” ifadesi yer almaktadır bu
kaydın manuel olarak girildiğini gösterir. Eğer perm yerine “temp” ifadesi olmuş olsaydı bu
kaydın DNS üzerinden çözüldüğü anlaşılacaktı.
Artık RouterA’danRouterB’ye host ismi kullanılarak telnet oturumu açılabilir.
Resim 4.9: Yönlendirici ismi ile Telnet bağlantısı
Eğer host tablosundan RouterB ile ilgili kayıt silinmek istenirse, “no ip hostRouterB”
komutunu yazmanız yeterlidir.
İsim Çözümlenmesinde DNS Kullanımı
Eğer çok sayıda yönlendirici varsa bunlar için tek tek ip host kaydı girmek yerine
DNS kullanmak daha kolay olacaktır. Bu işlem için DNS sunucuya tüm yönlendiricilerin
adları ve arayüz IP adresleri kayıt edilmiş olmalıdır.
DNS’den isim çözümlemesi yapmak için öncelikle “ip domain-lookup” in devrede
olması gerekmektedir. Daha sonra “ip name-server” komutuna parametre olarak DNS
sunucunun IP adresi yazılır. “ip domain-name” ile de domainin adı belirtilir. Resim 4. 10’da
örnek bir yapılandırma bulunmaktadır.
Resim 4.10: İsim çözümlemesi için DNS kullanımı
48
4.7. Kullanıcı Seviye Ayarları
Cisco yönlendiricilerde, 0’dan 15’e kadar kullanıcı ayrıcalık seviyeleri vardır.
Ayrıcalık seviyesi arttıkça, yönlendiriciyi yönetmede sahip olunan haklar da artar. Ancak
Cisco yönlendirici kullanan kullanıcılar, genelde üç ayrı önceden tanımlanmış ayrıcalık
seviyesinde işlem yaparlar. Bunlar:
5 komut içeren ve ayrıcalık seviyesi 0 olan moddur. Bu moddisable, enable,
exit, helpvelogout komutlarını içerir ve nadiren kullanılır.
User EXEC mode—ayrıcalık seviyesi 1
Privileged EXEC mode—ayrıcalık seviyesi 15’tir.
Varsayılan yapılandırma ile yapılandırılmış bir cisco yönlendiriciye giriş yapıldığında
user EXEC moda düşülür. Bu modun ayrıcalık seviyesi (privilegenumber) 1’dir. Bu seviyede
router ile ilgili bazı sınırlı bilgilere ulaşılabilir ancak bu cihaz üzerinde herhangi bir
değişiklik yapılamaz. Bu kısıtlamalar nedeniyle ayrıcalığı; yani yönlendiricinin daha etkin
bir şekilde kullanılmasını sağlayacak komutları da etkin kılmak için “enable” komutu girilir.
“enable” komutu girildiğinde privileged EXEC moda düşer ve varsayılan koşullarda 15.
ayrıcalık seviyesine geçilir. Bu ayrıcalık seviyesi bir Cisco yönlendiricide geçerli olan
mevcut her komutun işletilmesini sağlar.
Bazı küçük şirketlerde, her network yöneticisinin ayrıcalık seviyesinin aynı olması
sorun oluşturmazken; şirket hacmi büyüdüğünde her network yöneticisinin her komutu
işletme gereksinimi ortadan kalkar. Mesela şirketinizde stajyer olarak çalışan birinin sadece
routerınızıninterface durumlarını veya komşuluklarını görmesini istersiniz. Böyle bir
çalışanın şirketiniz için hayati öneme sahip bir routerda 15. seviyede yetkiye sahip olması
çok akıl karı değildir. Bu durumda kullanıcıya özel ayrıcalık tanıma işlemi mantıklı bir
yöntem olarak devreye girer.
“showprivilege” komutu mevcut kullanıcının ayrıcalık seviyesini görüntülemesini
sağlar.
Resim 4.11: “showprivilege” komutunun kullanımı
“Username” komutu, belli bir ayrıcalık seviyesine sahip bir kullanıcı oluşturmak için
kullanılır. Ayrıcalık seviyesini belirlemek için “privilege” parametresi kullanır. Enable
secret komutuyla da oluşturulan kullanıcı seviyesine şifre atama işlemi yapılır. Resim 4.
12’deki örnekte DURU isimli kullanıcıya seviye olarak 4, şifre olarak da cisco atanmıştır.
Resim 4.12: Kullanıcı oluşturma ve şifre verme işlemi
49
Kullanıcının yönlendiriciye, seviye 4 olarak giriş yapması için aşağıdaki komutu
kullanması gerekir.
Resim 4.13: Yeni oluşturulan kullanıcı ile enable mod’a geçiş
Üzerinde durulması gereken başka bir konuda herhangi bir privilegelevel’e istenen bir
komutun atanabileceğidir. Bu sayede istenen komutu kapsamayan bir privilegelevel’e komut
sistem yönetici tarafından elle atanabilir.
Örneğin 4. seviyedeki bir kullanıcı “configure terminal” komutunu kullanamaz. Bu
komutu kullanıcıya atamak için Resim 4.14’teki komut kullanılır.
Resim 4.14: Oluşturulan kullanıcıya komut kullanma yetkisi verme işlemi
4.8. Yapılandırma Dosyalarını Yedekleme
Resim 4.15’te RouterB’nin yapılandırma dosyaları TFTP Server’a yedeklemek ve
buradan geri yüklenmek istemektedir.
Dosyaların yedeklenmesi ve geri yüklenmesi “copy” komutu ile gerçekleşir. Resim
4.16’da çalışan yapılandırma (running-config) ve başlangıç yapılandırma (startup-config)
dosyalarının TFTP sunucuya yedeklenmesi ve geri yüklenmesi komutları bulunmaktadır.
Resim 4.15: Yapılandırma dosyalarını yedekleme
50
Running-config Dosyasının Yedeklenmesi ve Geri Yüklenmesi
Resim 4.18: Running-config dosyasının yedeklenmesi ve geri yüklenmesi
Startup-config Dosyasının Yedeklenmesi ve Geri Yüklenmesi
Resim 4.19: Startup-config dosyasının yedeklenmesi ve geri yüklenmesi
51
UYGULAMA FAALİYETİ
Aşağıdaki uygulamaları işlem basamaklarına uygun bir şekilde yapınız.
İşlem Basamakları Öneriler
Yönlendiriciye, bir açılış mesajı
ekleyin. Banner komutunu kullanabilirsiniz.
Yönlendiricinin çalışan yapılandırma
dosyasını, TFTP server’a kopyalayınız.
Kopyalama işlemi için copy komutunu
kullanabilirsiniz.
UYGULAMA FAALİYETİ
52
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seçeneği işaretleyiniz.
1. Bir ara yüze tanımlama ismi vermek için hangi komut kullanılır?
A) description
B) name
C) interface
D) namespace
2. Bir arayüz için “Serial1 is up, lineprotocol is up” mesajı görüntüleniyorsa, bu arayüz
için hangisi söylenebilir?
A) Bağlantı Problemi
B) Çalışıyor
C) Ara yüz Problemi
D) Çalışmıyor
3. Yönlendiricinin açılışına uyarı mesajı koymak için hangi komut kullanılır?
A) banneropen
B) loginbanner
C) openbanner
D) bannerlogin
4. Host tablosunu yapılandırmak için hangi komut kullanılır?
A) iphost
B) hostregister
C) hostconfig
D) confighost
5. Host tablosunu görüntülemek için hangi komut kullanılır?
A) showversion
B) showioshost
C) show ip host
D) showhost
6. Cisco IOS’larda kaç tane kullanıcı ayrıcalık seviyesi vardır?
A) 16
B) 15
C) 3
D) 5
53
7. Mevcut kullanıcının ayrıcalık seviyesini görüntülemek için hangi komut kullanılır?
A) showversion
B) showuser
C) showprivilege
D) showadmin
8. Admin adında ve ayrıcalık seviyesi 7 olan bir kullanıcı oluşturmak için hangi komut
kullanılır?
A) usernameAdminprivilege 7
B) Adminusername 7 privilege
C) privilege 7 usernameAdmin
D) 7privilegeAdminusername
9. 5. Seviyedeki bir kullanıcıya configure terminal komutunu kullanması için hangi
komut ile komut atama işlemi yapılması lazımdır?
A) privilegeexeclevel 5 configure terminal
B) execlevel 5 configure terminal
C) privilegelevel 5 configure terminal
D) addprivilegeexeclevel 5 configure terminal
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap
verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız.
Cevaplarınızın tümü doğru ise “Modül Değerlendirme”ye geçiniz.
54
MODÜL DEĞERLENDİRME
Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seçeneği işaretleyiniz.
1. Yönlendiricinin başlangıç yapılandırması dosyası hangi bileşende depolanır?
A) ROM
B) FLASH
C) RAM
D) NVRAM
2. Yönlendiricinin çalışan yapılandırma dosyası hangi bileşende depolanır?
A) ROM
B) FLASH
C) RAM
D) NVRAM
3. Yönlendiriciyi yapılandırmak için kullanılan arayüzlere ne ad verilir?
E) Yönetim arayüzleri
F) Broadcast
G) Post
H) Bootstrap
4. Yönlendiricinin boot sırasını değiştirmek ve şifre kurtarmak için kullanılan modun adı
nedir?
A) ROMmon
B) User EXEC Mod
C) Privileged EXEC Mod
D) Conf t
5. Yönlendirici açıldığında, NVRAM’de başlangıç yapılandırma dosyası yoksa hangi
moda geçer?
A) ROMmon Mod
B) InitialConfiguration Mod
C) User EXEC Mod
D) Running-Startup Config Mod
6. İlk Yapılandırma moduna geçmek için hangi komut kullanılır?
A) Run
B) Config
C) Setup
D) Initial
MODÜL DEĞERLENDİRME
55
7. Yönlendiricinin açılış sırasını tutan değer hangisidir?
A) ConfigurationRegister
B) Boot Value
C) Initial Value
D) BootRegister
8. Boot sırası değerini görmek için hangi komut kullanılır?
A) showvalue
B) showversion
C) showregister
D) showconfig
9. Yönlendiricinin açılışı sırasında, yapılandırma dosyası için NVRAM’e bakmamasını
bildirmek için configurationregister değeri kaç olarak ayarlanmalıdır?
A) 0x2102
B) 0x2042
C) 0x2142
D) 0x2202
10. Hangisi ConfigurationRegister değerinin değiştirilmesinin sebeplerinden değildir?
A) Broadcast adresini kontrol etmek için
B) ROM’dan işletim sistemi yazılımını yüklemek için
C) TFTP sunucusundan boot etmek için
D) Arayüzleri yapılandırmak için
11. Yönlendiricinin çalışan yapılandırmasını kaydetmek için hangi komut kullanılır?
A) wr
B) rw
C) save
D) saveall
12. Yönlendiricide, son kullanılan komutları görmek için hangi komut kullanılır?
A) undo
B) showhistory
C) showcommand
D) redo
13. Komut geçmişinin boyutunu değiştirmek için hangi komut kullanılır?
A) registerhistory
B) history size
C) terminalhistory size
D) historyconfig
56
14. Yönlendiricinin AUX arayüzünü yapılandırmak için hangi komut kullanılır?
A) intlineaux 0
B) interfaceaux 0
C) lineaux0
D) linevty 0
15. Yönlendiricinin Telnet bağlantısı yapılandırmak için hangi komut kullanılır?
A) intlinevty0
B) interfaceaux 0
C) lineaux 0
D) linevty 0 4
16. Yönlendiricideki tüm arayüzlerin ayrıntılı yapılandırmalarını görüntülemek için hangi
komut kullanılır?
A) showios
B) showversion
C) showinterfaces
D) showinterface
17. Yönlendiricinin başlangıçtaki yapılandırma dosyasını görüntülemek için hangi komut
kullanılır?
A) show startup-config
B) showrunning-config
C) showconfig
D) show file
18. Global Config modda, show komutunu kullanmak için hangi komut kullanılır?
A) run
B) do
C) wr
D) config
19. Yönlendirici başlangıç dosyasını TFTP servera yedeklemek için hangi komut
kullanılır?
A) copyrunning-configtftp
B) loadrunnig-configtftp
C) copy startup-configtftp
D) load startup-configtftp
20. Yönlendiricinin FastEthernet 0/0 ara yüzüne, 192.168.1.1 IP adresi, 255.255.255.0
subnet mask vermek için hangi komut kullanılır?
A) ip 192.168.1.1 255.255.255.0
B) address 192.168.1.1 255.255.255.0
C) ip address 192.168.1.1 255.255.255.0
D) ip-login 192.168.1.1 255.255.255.0
57
21. Yönlendiricideki bir ara yüzü açmak için hangi komut kullanılır?
A) Shutdown
B) open
C) login
D) noshutdown
22. Yönlendiricideki çalışan yapılandırma dosyasını, başlangıç yapılandırma dosyasına
kaydetmek için hangi komut kullanılır?
A) copyrunning-config startup-config
B) copy startup-configrunning-config
C) pasterunning-config startup-config
D) paste startup-configrunning-config
23. Yönlendiricideki bir ara yüzü yapılandırmak için hangi komut kullanılır?
A) config
B) interface
C) regedit
D) register
24. Yönlendiricideki bir arayüzü yapılandırmaya geçmek için hangi kullanıcı modunda
olmak gerekir?
A) User EXEC Mod
B) Privileged EXEC Mod
C) Global Config Mod
D) EXEC Mod
25. Bir IOS imajını, yerel ağdaki bir ağ sunucusunda yedeklemek için hangisinin kontrol
edilmesine gerek yoktur?
A) Ağ sunucusuna erişilebildiğine
B) IOS imajı için yeterli yer olup olmasına
C) Dosya isimlendirmesine ve yol gereksinimlerine
D) Başlangıç yapılandırmasına
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap
verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız.
Cevaplarınızın tümü doğru ise bir sonraki modüle geçmek için öğretmeninize başvurunuz.
58
CEVAP ANAHTARLARI
ÖĞRENME FAALİYETİ-1’İN CEVAP ANAHTARI
1 D
2 C
3 A
4 B
5 B
6 A
ÖĞRENME FAALİYETİ-2’NİN CEVAP ANAHTARI
1 D
2 D
3 A
4 B
5 A
6 D
7 C
8 B
9 C
10 D
ÖĞRENME FAALİYETİ-3’ÜN CEVAP ANAHTARI
1 B
2 A
3 C
4 D
5 A
6 C
7 A
8 B
9 C
10 D
CEVAP ANAHTARLARI
59
ÖĞRENME FAALİYETİ-4’ÜN CEVAP ANAHTARI
1 A
2 B
3 D
4 A
5 D
6 A
7 C
8 A
9 A
MODÜL DEĞERLENDİRMENİN CEVAP ANAHTARI
1 D
2 C
3 A
4 A
5 B
6 C
7 A
8 B
9 C
10 D
11 A
12 B
13 C
14 C
15 D
16 C
17 A
18 B
19 C
20 C
21 C
22 A
23 B
24 B
25 D
60
KAYNAKÇA
www.cizgi-tagem.org (01.10.2013 14:00)
www.mshowto.org (01.10.2013 15:00)
KAYNAKÇA
0 yorum
Yorum Gönder